Jednoosobowa działalność gospodarcza to działalność, która ma najprostszą, najszybszą i jednocześnie bezpłatną formę rejestracji – można dokonać jej w ciągu jednego dnia. 

Wystarczy wypełnić wniosek zgłoszeniowy Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) www.ceidg.gov.pl. Za pośrednictwem tego formularza zgłoszeniowego można zgłosić utworzenie firmy do Urzędu Skarbowego, ZUS lub KRUS oraz do Głównego Urzędu Statystycznego.           

Jedna osoba fizyczna może mieć tylko jeden wpis w CEIDG. Nie można mieć zarejestrowanych kilku jednoosobowych firm na swoje nazwisko. Pod jednym wpisem można prowadzić różne rodzaje działalności gospodarczej. 

We wniosku do CEIDG należy określić rodzaj wykonywanej działalności zgodnie z obowiązującym systemem kodów PKD. Na pierwszym miejscu powinien być wpisany kod dotyczący przeważającego rodzaju działalności, określonego na podstawie przewidywanych lub faktycznie uzyskiwanych największych przychodów ze sprzedaży produktów oraz towarów. Warto pamiętać, że można podać tylko takie kody PKD, które odnoszą się do działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz która może być wykonywana przez osobę fizyczną. W przypadku kiedy prowadzonej działalności nie można przypisać do danego kodu, należy wybrać najbardziej zbliżony lub opisać ją za pomocą kilku. Ważne jest, aby przyporządkowane kody nie ograniczały możliwości rozwoju firmy w momencie rozszerzania zakresu jej działalności.

Osoba fizyczna prowadząca działalność posiada zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową i procesową. Do prowadzenia jednoosobowej działalności nie trzeba sporządzać żadnych umów. Nie jest wymagany minimalny kapitał.

Jako przedsiębiorca odpowiada się całym swoim majątkiem za zobowiązania powstałe w wyniku prowadzenia działalności. Odpowiedzialność ta rozciąga się również na małżonka (z wyłączeniem jego majątku osobistego).

Jednoosobowy przedsiębiorca ma wyłączne prawo do reprezentowania swojej działalności. Tylko przedsiębiorca może zawierać umowy z dostawcami i odbiorcami,  ma obowiązek wpłacać zaliczki na podatek, składać roczną deklarację podatkową i rozliczać się z ZUS. Oczywiście część tych rzeczy można zlecić innym osobom na podstawie udzielonego pełnomocnictwa, jednak zawsze działanie pełnomocników będzie miało wpływ na  majątek prywatny przedsiębiorcy.

Jednoosobowa działalność gospodarcza opłaca się szczególnie tym osobom, które funkcjonują w branżach niepodlegających wysokiemu ryzyku finansowemu. Na tle innych form prowadzenia działalności jest ona prosta w utworzeniu i stosunkowo tania w utrzymaniu.

Spółka cywilna to rodzaj spółki, który wśród początkujących przedsiębiorców zakładających działalność gospodarczą, cieszy się największą popularnością. Powstaje na podstawie pisemnej umowy, którą zawierają miedzy sobą wspólnicy (musi być ich minimum dwóch).

Spółka cywilna jest umową osób fizycznych podlegającą regulacjom przede wszystkim Kodeksu cywilnego. Nie jest odrębnym podmiotem prawa, dlatego osobowość prawną w jej imieniu posiadają jej wspólnicy jako osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą.

Rozpoczęcie takiej działalności gospodarczej trzeba zarejestrować w Urzędzie Miasta wypełniając formularz CEIDG-1. Obowiązek ten ma każdy ze wspólników. 

Krokami niezbędnymi do zarejestrowania umowy spółki cywilnej są:

• Rejestracja w rejestrze przedsiębiorców w CEIDG przez wspólników będących osobami fizycznymi.

• Zawarcie na piśmie umowy spółki cywilnej.

• Zgłoszenie spółki do GUS w celu uzyskania numeru REGON spółki (druk RG-OP).

• Zgłoszenie identyfikacyjne do urzędu skarbowego w celu uzyskania NIP spółki (NIP-2, NIP-D).

• Uzupełnienie wpisu w CEIDG przez wspólników będących osobami fizycznymi o nr REGON i NIP spółki.

Spółka cywilna została uformowana prawnie po to, by stworzyć możliwość maksymalizacji kapitału (więcej osób = większy wkład), a co za tym idzie, zwiększania zysków. Małe koszty założenia i utrzymania sprawiają, że ten rodzaj spółki jest liderem wśród wybieranych form przy zakładaniu działalności gospodarczej.

Spółka Jawna:

• to rodzaj spółki osobowej. Spółka osobowa to spółka prawa handlowego, która we własnym imieniu może nabywać własność nieruchomości, prawa rzeczowe i inne prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana. Ma prawo też prowadzić działalność gospodarczą pod własną firmą. Natomiast nie ma osobowości prawnej. Odpowiedzialność za długi spółki osobowej ponoszą solidarnie wspólnicy, bez ograniczeń, całym swoim majątkiem, jeśli egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna
• tworzy ją niewielka liczba wspólników, którzy darzą się wzajemnym zaufaniem i wnoszą do spółki własny kapitał
• jej działanie regulują przepisy Kodeksu spółek handlowych
• wymaga ujawnienia w nazwie firmy chociaż jednego nazwiska współwłaściciela spółki oraz oznaczenie formy prawnej przez dodanie określenia spółka jawna lub sp.j.
• spółka jawna nie jest podatnikiem, podatnikami są wyłącznie poszczególni wspólnicy spółki jawnej odprowadzający podatek dochodowy od osób fizycznych (proporcjonalny do przychodów lub podatek liniowy)
• może rozliczać się wg książki przychodów i rozchodów, ryczałtu ewidencjonowanego, karty podatkowej lub prowadzić pełną księgowość
• umowa spółki jawnej musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem jej nieważności
• konieczna jest jej rejestracja w Krajowym Rejestrze Sadowym. Koszt rejestracji w KRS wynosi 600 zł (500 zł opłata sądowa + 100 zł ogłoszenie w MSiG)

Spółka jawna może powstać na trzy sposoby:

• przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną – takie przekształcenie wymaga zgłoszenia do sądu rejestrowego przez wszystkich wspólników. Wcześniej jednak muszą oni dostosować umowę spółki cywilnej do warunków, jakie powinna spełniać umowa spółki jawnej;
• przekształcenie innej spółki handlowej w spółkę jawną – spółka stanie się spółką jawną z chwilą wpisu przekształcenia danej spółki do rejestru przedsiębiorców;
• założenie spółki jawnej poprzez zawarcie umowy spółki – spółka jawna w takim przypadku powstaje z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców.

Spółka Partnerska

• to rodzaj spółki osobowej;
• mogą ją zawiązać minimum 2 osoby fizyczne uprawnione do wykonywania wolnego zawodu (lekarze, adwokaci, architekci, pielęgniarki, rzecznicy patentowi, rzeczoznawcy majątkowi, tłumacze itp.);
• niemożliwe jest tworzenie spółek partnerskich w innym celu niż wykonywanie wolnego zawodu;
• jej działanie reguluje Kodeks spółek handlowych;
• konieczna jest jej rejestracja w Krajowym Rejestrze Sadowym;
• Koszt rejestracji w KRS wynosi 600 zł (500 zł opłata sądowa + 100 zł ogłoszenie w MSiG);
• nazwa spółki partnerskiej musi zawierać przynajmniej jedno nazwisko wspólnika z dopiskiem „ i partner”, lub „i partnerzy” albo „spółka partnerska” i określenie wolnego zawodu wykonywanego w ramach spółki;
• wspólnik w spółce partnerskiej co do zasady ponosi odpowiedzialność tylko za zobowiązania wynikające z wykonywania wolnego zawodu, które są konsekwencją błędów lub zaniedbań swoich lub bezpośrednio podległych mu pracowników, natomiast za zobowiązania spółki niewynikające z wykonywania wolnego zawodu partnerzy odpowiadają tak, jak wspólnicy w spółce jawnej – bez ograniczenia całym swoim majątkiem, solidarnie z pozostałymi wspólnikami, o ile egzekucja z majątku spółki jest nieskuteczna.

Spółka komandytowa

• • to spółka osobowa;
  • korzystna forma współdziałania jednostek o zróżnicowanym kapitale, która umożliwia wspólnikom dogodne kształtowanie odpowiedzialności za zobowiązania spółki oraz za prowadzenie jej spraw;
  • reguluje ją Kodeks spółek handlowych;
  • składa się z dwóch rodzajów wspólników – komandytariuszy (ponoszących ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki) i komplementariuszy (odpowiadających solidarnie i bez ograniczeń majątkiem własnym za zobowiązania spółki, o ile egzekucja z majątku spółki okazała się nieskuteczna), którzy zarazem reprezentują spółkę, zawierając umowy w jej imieniu;
  • w tej formie prawnej spółki obowiązkowe jest prowadzenie pełnej księgowości; jej rejestracja w Krajowym Rejestrze Sadowym możliwa jest jedynie po uprzednim sporządzeniu umowy spółki w formie aktu notarialnego, a nazwa firmy komandytowej powinna zawierać imię i nazwisko jednego z komplementariuszy z dopiskiem „spółka komandytowa” lub „sp. k.”, jeśli komplementariuszem jest osoba prawna,
  • w nazwie spółki należy zawrzeć całą nazwę tej osoby prawnej, wraz z określeniem jej formy organizacyjnej (czyli rodzaju tej spółki), nazwisko wspólnika będącego komandytariuszem nie może być zawarte w nazwie spółki;
  • do podstawowych kosztów założenia spółki komandytowej należy zaliczyć opłatę sądową i opłatę za ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym (łącznie 600 zł), opłaty notarialne oraz podatek od czynności cywilnoprawnych (uzależnione od wartości wkładów wspólników); jeżeli będziemy korzystać przy zakładaniu spółki komandytowej z pomocy prawnika konieczne będzie uwzględnienie również jego wynagrodzenia.

Spółka komandytowo-akcyjna

• to spółka osobowa;
• ta forma prawna spółki łączy w sobie cechy spółki komandytowej i spółki akcyjnej, przez co jest wyjątkowo atrakcyjną formą organizacyjną;
• spółka komandytowo – akcyjna powstaje poprzez sporządzenie jej statutu w formie aktu notarialnego, a następnie wpisanie jej do KRS;
• składa się z dwóch rodzajów wspólników – komplementariuszy (którzy za zobowiązania spółki odpowiadają bez ograniczeń własnym majątkiem, solidarnie, o ile egzekucja z majątku spółki jest bezskuteczna), którzy reprezentują spółkę na zewnątrz prowadząc jej sprawy oraz akcjonariuszy (którzy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania spółki);
• firma (nazwa) spółki jest tworzona przez wymienienie nazwiska komplementariusza i dodanie określenia „spółka komandytowo – akcyjna” lub „S.K.A.” jeśli komplementariuszem jest osoba prawna, w nazwie umieszcza się pełną nazwę spółki będącej tym wspólnikiem, nazwisko akcjonariusza nie może być umieszczone w firmie spółki;
• minimalna wysokość kapitału zakładowego to 50 000 zł;
• funkcjonują w niej walne zgromadzenie i rada nadzorcza, której powołanie jest obowiązkowe jeśli liczba akcjonariuszy przekracza 25 osób;
• spółka komandytowo – akcyjna może emitować akcje, uzyskując w ten sposób dodatkowy kapitał;
• obowiązkowe jest prowadzić pełną księgowość;
• nie posiada osobowości prawnej, nabywanie praw i zaciąganie zobowiązań zachodzi na takich zasadach jak w innych spółkach osobowych.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

• ten rodzaj spółki jest najpopularniejszą spółką kapitałową, którą może utworzyć jedna lub kilka osób;
• reguluje ją Kodeks spółek handlowych;
• ma osobowość prawną;
• za zobowiązania finansowe spółki nie odpowiadają jej wspólnicy prywatnym majątkiem;
• poprzez spisanie umowy spółki w formie aktu notarialnego zawiązuje się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w organizacji, która w chwili wpisu do KRS przekształca się w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością;
• kapitał zakładowy spółki w momencie założenia wynosi minimum 5 000 zł;
• nazwa spółki może być dowolna, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka z ograniczoną odpowiedzialnością” (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu sp. z o.o.);
• obowiązkowe jest prowadzić pełną księgowość;
• spółkę reprezentuje zarząd lub pełnomocnik powołany jednomyślnie przez wspólników;
• możliwe jest powołanie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, która jest alternatywną formą dla jednoosobowej działalności gospodarczej, szczególnie wskazaną, jeśli ta działalność prowadzona jest w dużej skali;
• z racji dużego obciążenia prawnego i finansowego, przeznaczona jest głównie dla dużych i średnich przedsiębiorstw;

Spółka Akcyjna

• jest to spółka kapitałowa;
• najbardziej złożona forma spółki handlowej przeznaczona jest głównie dla dużych firm i wielkich korporacji;
• może ją zawiązać jedna lub kilka osób, do funkcjonowania spółki akcyjnej niezbędne są organy: zarząd spółki, walne zgromadzenie i rada nadzorcza;
• w chwili objęcia akcji przez akcjonariuszy powstaje spółka akcyjna w organizacji, która nabywa osobowość prawną poprzez wpis do KRS;
• przy tej formie prawnej firmy nazwa spółki może być dowolna, powinna jednak zawierać dodatkowe oznaczenie „spółka akcyjna” (dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu S.A.);
• spółka akcyjna wymaga zaangażowania dużego kapitału- powinien on wynosić co najmniej 100 000 złotych;
• kapitał można pozyskiwać na giełdzie papierów wartościowych oraz poprzez emisję obligacji;
• do największych zalet zalicza się fakt, że współakcjonariusze nie odpowiadają własnym majątkiem za zobowiązania spółki;
• ze względu na znaczny stopień skomplikowania prawno-podatkowego i konieczność stałego korzystania z usług radców prawnych, prawników i wyspecjalizowanych księgowych prowadzenie takiej spółki jest dość kosztowne.
• przy podejmowaniu decyzji związanej z założeniem działalności gospodarczej warto dokładnie zastanowić się nad wyborem formy opodatkowania, ponieważ każdy kto chce zacząć prowadzić działalność, musi liczyć się z możliwością wystąpienia obowiązku zapłaty podatku dochodowego. Wysokość podatku dochodowego zależy nie tylko od wartości osiągniętego dochodu ale również od wybranej formy opodatkowania.
• przyszli przedsiębiorcy mają tutaj do wyboru:
  • podatek dochodowy na zasadach ogólnych, czyli według skali podatkowej, 
  • podatek liniowy, 
  • ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, 
  • karta podatkowa